Er is een enorm aanbod in dimmers. Alle dimmers zijn echter in te delen in 4 soorten:
- dimmers voor alleen gloeilampen
- dimmers voor conventionele trafo’s (halogeen) en gloeilampen
- dimmers voor elektronische trafo’s (halogeen) en gloeilampen
- universeel dimmers (geschikt voor alle soorten lampen)
Fase-aansnijdende dimmers (leading edge, of RL): Dit is een conventionele, ouderwetse dimmer. De dimmer wordt gebruikt om halogeen- en gloeilampen te regelen. Om te kunnen functioneren, hebben deze lampen een minimaal wattage nodig. Fasegestuurde dimmers werken volgens het principe van een pulssignaal en hebben slechts een minimale hoeveelheid stroom nodig. Dit kan echter hoge spanningspieken genereren die schadelijk zijn voor een LED-lamp. Ledlampen verbruiken minder wattage dan gloeilampen. Wanneer u led-lampen op deze dimmers aansluit, kunnen ze flikkeren of helemaal niet, en ze kunnen zelfs beginnen te knipperen en zoemen. Hierdoor wordt de levensduur van led-lampen aanzienlijk verkort.
Fase-afsnijdende dimmers (trailing edge of RC): Dit is de meest moderne dimmer. Deze dimmer levert naarmate de tijd verstrijkt meer stroom, waardoor hij ideaal is voor LED-lampen. Er wordt weinig energie verspild wanneer u deze dimmers gebruikt om uw LED-verlichting uit te schakelen. Deze dimmer haalt het meeste uit uw licht. Bijna alle dimbare LED’s hebben baat bij fase-afsnijdingsdimmers.
Een universele dimmer kan de helderheid onthouden die u voor de inschakeling hebt gekozen en automatisch op die instelling inschakelen of terugkeren naar de vorige standaardinstelling. Aan een universele dimmer kan ook randapparatuur worden gekoppeld, wat nog meer mogelijkheden biedt.
De wijze waarop het licht door de dimmers wordt gedimd, is verschillend. De fase-aansnijdende dimmer doet dit door er vele malen per seconde stroom doorheen te laten gaan, terwijl de fase-afsnijdingsdimmer dit doet door de stroom vele malen per seconde af te snijden. De fase-afsnijdingsdimmer is het meest geschikt voor ledverlichting.
Hoe werkt een lampendimmer?
De netspanning is een sinusvormige beweging (afbeelding 1). Bij het dimmen wordt er een stukje van de sinus uitgeschakeld. Dit kan aan het begin van de sinus (afbeelding 2) en heet faseaansnijden of aan het einde van de sinus (afbeelding 3) en heet fase afsnijden. Door het “stukje uitschakelen” van de spanning, wordt de gemiddelde spanning lager waardoor een lamp zwakker gaat branden.
|
|
|
|
De gloeilamp kan met elk type dimmer worden gedimd, conventionele trafo’s worden met een faseaansnij dimmer gedimd en elektronische trafo’s worden met een faseafsnij dimmer gedimd. De universele bepaald zelf welk soort belasting er aan de dimmer zit. Elektronische en conventionele trafo’s mogen echter nooit gelijktijdig op een universele dimmer worden aangesloten. Een gloeilamp mag wel gecombineerd worden met een trafo.
Veel ledlampen en leddrivers kunnen op beide soorten dimmers worden aangesloten. Veel wat oudere typen dimmers zijn niet geschikt of werken niet optimaal met ledverlichting.
Gloei- en halogeen dimmers vs. LED dimmers
Gloei- en halogeenlampen geven nog maar 30-35% licht als de dimmer tot 50% wordt terug gedimd. Een ledlamp geeft dan 60-65% licht. De oudere dimmers hebben meestal een minimale waarde van ca. 20%, waardoor een gloei- of halogeenlamp nog maar 3-5% licht geeft. Een ledlamp geeft dan nog steeds 30-35% licht. Ook hebben de meeste oudere dimmers een minimale belasting van 20-50Watt nodig terwijl een ledlamp veel minder vermogen gebruikt. Hierdoor kan het gebeuren dat een ledlamp niet ver genoeg terug dimt of gaat knipperen.
Veel hedendaagse dimmers zijn speciaal voor ledverlichting ontworpen. Deze dimmers hebben een lagere minimale belasting en meestal een instel mogelijkheid om de minimale lichtsterkte in te stellen.
Ondanks de komst van speciale leddimmers is het altijd noodzakelijk om de combinatie van ledlamp en dimmer in de praktijk te testen op goed functioneren. Veel fabrikanten hebben daarom dimmerlijsten met dimmers welke geschikt zijn voor hun producten.
Bij het gebruik van dimmers kan knipperen van de ledverlichting door storing op het lichtnet ontstaan. Zie hiervoor het artikel ‘Het knipperen van ledverlichting‘
Onderstaand vindt u een overzicht met de verschillende soorten namen voor de typen dimmers.
Verschillende benamingen dimmers |
||
| Faseaansnijdimmer | Faseaansnijdimmer | Faseafsnijdimmer |
| Gloeilampdimmer | Halogeen dimmer | Tronic dimmer |
| Triac | Triac | IGBT |
| Leading edge | Leading edge | Trailing edge |
| R | RL | RC |
Een gloeilamp dimmer is over het algemeen ongeschikt voor ledverlichting.
Een universeeldimmer herken je aan het teken RLC.